ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଆମ ଦେଶର ରାଜଧାନୀ ଦିଲ୍ଲୀ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଜଣା । କାହିଁ କେଉଁ ସ୍ଥାନରୁ ଏଠାକୁ ଲୋକମାନେ ବୁଲିବାକୁ ଆସନ୍ତି। ଏବଂ ବୁଲା ବୁଲି କରନ୍ତି। ଏଠାରେ ଭବିଷ୍ୟତର ସ୍ୱପ୍ନ ନେଇ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନରୁ ଲୋକମାନେ ଆସି ରୁହନ୍ତି। ହେଲେ ବହୁତ କମ୍ ଲୋକ ଜାଣନ୍ତି ଯେ ଦିଲ୍ଲୀ ପୂର୍ବରୁ ଭାରତର ରାଜଧାନୀ ନଥିଲା। ୧୧୩ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ୧୨ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୧୧ରେ ଦିଲ୍ଲୀ ଏହି ମାନ୍ୟତା ପାଇଥିଲା। ଏହାପୂର୍ବରୁ କୋଲକାତା ଦେଶର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା। ସେହି ସମୟର ତତ୍କାଳୀନ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଜେନେରାଲ ଲର୍ଡ ହାର୍ଡିଙ୍ଗ ୧୯୧୧ ମସିହାରେ କହିଥିଲେ ଯେ ନୂଆ ରାଜଧାନୀ ଦିଲ୍ଲୀ ହେବ। ଆଜି ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ କହିବୁ ଦିଲ୍ଲୀ କଣ ଏପରି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଥିଲା ଯେ ଦିଲ୍ଲୀ ରାଜଧାନୀ ଭାବରେ ମନୋନୀତ ହୋଇଥିଲା।
ଦିଲ୍ଲୀକୁ ରାଜଧାନୀ ବାଛିବା ପଛରେ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଏକ ଭଲ ଚିନ୍ତା କରିଥିଲେ। ୧୮୫୭ ର ବିପ୍ଳବ ସମୟରେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ କେବଳ ଦିଲ୍ଲୀରେ ସୁରକ୍ଷିତ ଥିଲା। ସେହି ସମୟର ବିଦ୍ରୋହ ଏଠାରେ ଦମନ କରାଯାଇଥିଲା। ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦିଲ୍ଲୀ ସବୁଠାରୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସହର ଥିଲା। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ସେହି ସମୟର ଭାଇସ ରୟ ଏଠାର ରିଜରେ ରହୁଥିଲେ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଦିଲ୍ଲୀ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର କୁଳପତିଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ତତ୍କାଳୀନ ଭାଇସ ରୟଙ୍କ ବାସଭବନ ଥିଲା।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଦିଲ୍ଲୀ ଦେଶର ମଧ୍ୟ ଭାଗରେ ଥିଲା, ଯେଉଁଠାରୁ ସମଗ୍ର ଦେଶ ସହଜରେ ଯାତାୟତ କରିପାରୁଥିଲା। କୋଲକାତା ଦେଶର ପଶ୍ଚିମ ପ୍ରାନ୍ତରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା, ଯେଉଁ କାରଣରୁ ଅବଶିଷ୍ଟ ଅଂଶକୁ ପହଞ୍ଚିବା ଏବଂ ତଦାରଖ କରିବାରେ ଅସୁବିଧା ହେଉଥିଲା।ବଙ୍ଗଳା ସେତେବେଳେ ଦେଶର ସ୍ୱାଧୀନତାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କେନ୍ଦ୍ରରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ୧୯୦୫ ମସିହାରେ ବଙ୍ଗଳା ବିଭାଜନ ପରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ବିରୋଧ ଏକ ନୂତନ ଗତି ଲାଭ କରିଥିଲା। ଏହି କାରଣରୁ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ମଧ୍ୟ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ କୋଲକାତାରୁ ହଟାଇ ଦମନ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ।
ଅଗଷ୍ଟ ୨୫, ୧୯୧୧ ମସିହାରେ, ଭାଇସ ରୟ ଲର୍ଡ ହାର୍ଡିଙ୍ଗଙ୍କ ଶିମଲାରୁ ଏକ ଚିଠି ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଇଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ ଲେଖାଥିଲା ଯେ ‘କଲିକତା ଅପେକ୍ଷା ଦିଲ୍ଲୀକୁ ରାଜଧାନୀ କରି ବ୍ରିଟେନ ଶାସନ କରିବା ଏକ ଉତ୍ତମ ବିକଳ୍ପ ହେବ’। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଦିଲ୍ଲୀର ପାଣିପାଗ ମଧ୍ୟ ଏହି ଚିଠିରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ଯାହା ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଥିଲା।
ଭାରତର ରାଜଧାନୀ ହେବାର ୨୦ ବର୍ଷ ପରେ ୧୩ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୩୧ ରେ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ଉଦ୍ଘାଟିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହାକୁ ଲର୍ଡ ଇରୱିନ୍ ଉଦ୍ଘାଟନ କରିଥିଲେ। ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଡାକ ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ବିଭାଗ ୬ଟି ଡାକ ଷ୍ଟାମ୍ପ ମଧ୍ୟ ଜାରି କରିଥିଲା। ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କର ଏହି ନୂତନ ରାଜଧାନୀର ପ୍ରଥମ କୋଠା ଭାବରେ ପୁରାତନ ସଚିବାଳୟ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହାର ଡିଜାଇନର୍ ଥିଲେ ଇ ମୋଣ୍ଟାଗ୍ ଥୋମାସ୍। ଏହା ପରେ ଦିଲ୍ଲୀର ମାନଚିତ୍ର କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ବଦଳିବାକୁ ଲାଗିଲା। ଏହା ୧୯୫୬ ରେ ଏକ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ହୋଇଗଲା ଏବଂ ୧୯୯୧ର ୬୯ତମ ସଂଶୋଧନରେ ଜାତୀୟ ରାଜଧାନୀ ମାନ୍ୟତା ପାଇଲା
