ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଦେଶରେ ଅନେକ ଥର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଛି । ଗତ ଗୁରୁବାର ଦିନ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର ଏବଂ ଲଦାଖ ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଐତିହାସିକ ବୃତାନ୍ତ ନାମକ ପୁସ୍ତ ଉନ୍ମୋଚନ ସମୟରେ କହିଛନ୍ତି କଶ୍ମୀରର ନାମ ମହର୍ଷି କଶ୍ୟପ ନାମ ରହିଛି। ଏହା ପରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର କାଶ୍ମୀରର ନାମ ବଦଳାଇ ପାରନ୍ତି ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଉଛି। କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି ରାଜ୍ୟର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାର ଅଧିକାର କାହାର ଅଛି।
ରାଜ୍ୟର ନାମ କିଏ ବଦଳାଇ ପାରିବ?
ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ ଦେଶର ସଂସଦର କୌଣସି ରାଜ୍ୟର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାର ଅଧିକାର ରହିଛି। ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୩ ସଂସଦକୁ ଯେକୌଣସି ରାଜ୍ୟର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାର କ୍ଷମତା ଦେଇଥାଏ। ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୩ ଏକ ରାଜ୍ୟର କ୍ଷେତ୍ର, ସୀମା କିମ୍ବା ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାର ପଦ୍ଧତି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରେ।
ରାଜ୍ୟର ନାମ କିପରି ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇପାରିବ?
ଯଦି କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ପଡିବ, ତେବେ ଏହାକୁ ସମ୍ବିଧାନର ନିୟମ ମାନିବାକୁ ପଡିବ। ଆସନ୍ତୁ ଆପଣଙ୍କୁ କହିବା ଯେ କୌଣସି ରାଜ୍ୟର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ବିଧାନସଭା କିମ୍ବା ସଂସଦରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଯଦି ରାଜ୍ୟ ସରକାର ନିଜ ରାଜ୍ୟର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ତେବେ ସରକାର ବିଧାନସଭାରେ ଏକ ସଂକଳ୍ପ ପାରିତ କରିବାକୁ ପଡିବ। ଯାହା ପରେ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କୁ ପଠାଯାଏ। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଏହା ପରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ସ୍ଥିର କରିଛନ୍ତି ଯେ ରାଜ୍ୟର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବ କି ନାହିଁ। ଯଦି କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଅନୁମୋଦନ ଦିଅନ୍ତି, ତେବେ କେନ୍ଦ୍ରର ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ଗୃହ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ, ଇଣ୍ଟେଲିଜେନି୍ସ ବ୍ୟୁରୋ, ଭାରତୀୟ ସର୍ବେକ୍ଷଣ, ଡାକ ବିଭାଗ ଏବଂ ରେଜିଷ୍ଟ୍ରାର ଜେନେରାଲଙ୍କ ସମେତ ଅନେକ ଏଜେନ୍ସିରୁ ଏନଓସି ନେବା ଅନିବାର୍ଯ୍ୟ ଅଟେ।
କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଏହି ବିଲ୍ ଗୃହରେ ପାରିତ କରିବାକୁ ପଡିବ
ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ଯଦି କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର କୌଣସି ରାଜ୍ୟର ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଅନୁମୋଦନ କରନ୍ତି, ତେବେ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆଗକୁ ନିଆଯିବ। ଗୋଟିଏ ରାଜ୍ୟର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ସରକାରଙ୍କୁ ଉଭୟ ଗୃହରେ ଏକ ବିଲ୍ ପାସ୍ କରିବାକୁ ପଡିବ। ସଂସଦରେ ଏହି ବିଲ୍ ପାରିତ ହେବା ପରେ ହିଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନିକଟକୁ ଶେଷ ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ପଠାଯାଏ। ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ସହମତି ପାଇବା ପରେ ରାଜ୍ୟର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ଜାରି କରାଯାଇପାରେ। ଏହି ସମସ୍ତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅନେକ ମାସ କିମ୍ବା ବର୍ଷ ମଧ୍ୟ ନେଇଥାଏ ।
ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନର ଦେବାକୁ ପଡିବ କାରଣ
କୌଣସି ରାଜ୍ୟ କିମ୍ବା ଜିଲ୍ଲାର ନାମ ବଦଳାଇବା ପାଇଁ ଏହା ପଛରେ ଏକ ଦୃଢ଼ କାରଣ ଦେବାକୁ ପଡିବ । ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଶେଷ ପ୍ରମୁଖ ପରିବର୍ତ୍ତନ ୧୯୫୩ ରେ କରାଯାଇଥିଲା। ସେତେବେଳେ ଗୃହ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ତତ୍କାଳୀନ ଉପ-ସଚିବ ସର୍ଦ୍ଦାର ଫତେହ ସିଂ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କୁ ଏକ ଚିଠି ପଠାଇଥିଲେ। ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ, ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାରେ କେବଳ ରାଜ୍ୟର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାର ପ୍ରସ୍ତାବ ଉଠାଯାଇପାରିବ।
