ଗୁଜରାଟରେ ଏକ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ଅଛି ଯାହା ୯୦୦ ବର୍ଷ ପୁରୁଣା ଏବଂ ଯେଉଁଠାରେ କୌଣସି ପୂଜା କରାଯାଏ ନାହିଁ। ଏହି ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ଦେଖିବାକୁ ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଣରୁ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଆସନ୍ତି। ଏହି ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିରରେ ଦେବା-ଦେବୀଙ୍କ ଚିତ୍ର ଖୋଦିତ ହୋଇଛି ଏବଂ ରାମାୟଣ ଓ ମହାଭାରତର ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକ ଖୋଦିତ ହୋଇଛି। ଆଲାଉଦ୍ଦିନ ଖିଲଜି ମନ୍ଦିର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରି କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇଥିଲେ ଏବଂ ଏଠାରେ ଥିବା ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକୁ ଭାଙ୍ଗି ଦିଆଯାଇଥିଲା।
ଗୁଜରାଟରେ ଅବସ୍ଥିତ ମୋଧେରା ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ବହୁତ ପୁରୁଣା। ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୋଣରୁ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଏହି ମନ୍ଦିର ଦେଖିବାକୁ ଆସନ୍ତି। ଏହି ପ୍ରାଚୀନ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ଗୁଜୁରାଟର ପାଟନରୁ ପ୍ରାୟ ୩୦ କିଲୋମିଟର ଦକ୍ଷିଣରେ ମୋଧେରା ଗାଁରେ ଅବସ୍ଥିତ। ଆସନ୍ତୁ ଏହି ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ବିଷୟରେ ବିସ୍ତାର ଭାବରେ ଜାଣିବା।
ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ପ୍ରଥମ କିରଣ ଗର୍ଭଗୃହରେ ପଡ଼ିଥାଏ
ଏହି ପ୍ରାଚୀନ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ଇରାନୀ ଶୈଳୀରେ ନିର୍ମିତ। ଏହି ପ୍ରାଚୀନ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିରଟି ସୋଲାଙ୍କି ରାଜବଂଶର ରାଜା ଭୀମଦେବ ପ୍ରଥମଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ୧୦୨୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା। ମନ୍ଦିରଟି ଏପରି ଭାବରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଛି ଯେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଦୟ ହେବା ମାତ୍ରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ପ୍ରଥମ କିରଣ ମନ୍ଦିରର ଗର୍ଭଗୃହରେ ପଡ଼ିଥାଏ। ଏଠାରେ ଏକ ବିରାଟ ପୁଷ୍କରିଣୀ ଅଛି ଯାହାକୁ ରାମକୁଣ୍ଡ କୁହାଯାଏ।
ଏହି ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିରରେ କୌଣସି ପୂଜା ହୁଏ ନାହିଁ
ମନ୍ଦିରର ଗର୍ଭଗୃହର ଲମ୍ବ ୫୧ ଫୁଟ ଏବଂ ପ୍ରସ୍ଥ ପ୍ରାୟ ୨୫ ଫୁଟ। ଏହି ମନ୍ଦିର ଚାଲୁକ୍ୟ ରାଜବଂଶର ଶାସନ ସମୟରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା। ସୂର୍ଯ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ପାରିବାରିକ ଦେବତା ଥିଲେ। ତାଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଉଥିଲା। ଯାହା ଯୋଗୁଁ ଭୀମଦେବ ମୁଁ ଏହି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲି। ଏହି ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିରକୁ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗର ସୁରକ୍ଷା ଅଧୀନକୁ ନିଆଯାଇଛି। ଏହି ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ଅସାଧାରଣ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଏବଂ କାରିଗରୀର ଏକ ଅନନ୍ୟ ଉଦାହରଣ। ଏହି ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର ଅତ୍ୟନ୍ତ ପୂଜାପାଠ୍ୟ ଏବଂ ଏହା ସୂର୍ଯ୍ୟଦେବଙ୍କ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିରରେ କୌଣସି ପୂଜା କରାଯାଉ ନାହିଁ। ଏହି ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିରରେ ଦେବୀ-ଦେବୀଙ୍କ ଚିତ୍ର ଖୋଦିତ ହୋଇଛି ଏବଂ ରାମାୟଣ ଓ ମହାଭାରତର ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକ ଖୋଦିତ ହୋଇଛି। ଆଲାଉଦ୍ଦିନ ଖିଲଜୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ମନ୍ଦିର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହାକୁ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏଠାରେ ଥିବା ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକୁ ଭାଙ୍ଗି ଦିଆଯାଇଥିଲା।
