ସାବରୀମାଳା ମନ୍ଦିର ଭାରତର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ। ଏହି ମନ୍ଦିରର ନାମ ରାମାୟଣରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଥିବା ଶବରୀଙ୍କ ନାମରେ ରଖାଯାଇଛି। ସାବରୀମାଳା ମନ୍ଦିର ୧୮ଟି ପାହାଡ଼ ମଧ୍ୟରେ ଅବସ୍ଥିତ। ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ଭଗବାନ ଆୟାପ୍ପାଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ। ଭଗବାନ ଆୟାପ୍ପାଙ୍କୁ ହରିହରପୁତ୍ର କୁହାଯାଏ। ଏହି ମନ୍ଦିରକୁ ଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ, ଭକ୍ତମାନଙ୍କୁ ବିଶେଷ ନିୟମ ପାଳନ କରିବାକୁ ପଡିବ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ସାବରୀମାଳା ମନ୍ଦିର ସହ ଜଡିତ କଥା।
ସାବରୀମାଳା ମନ୍ଦିର ନଭେମ୍ବର ୧୫ରୁ ଜାନୁଆରୀ ୧୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭକ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଖୋଲା ରହିଥାଏ। ବାକି ସମୟରେ ଏହି ମନ୍ଦିରର ଦ୍ୱାର ବନ୍ଦ ରହିଥାଏ। ଦର୍ଶନ ପାଇଁ, ଭକ୍ତମାନେ ପ୍ରଥମେ ପମ୍ପା ତ୍ରିବେଣୀରେ ସ୍ନାନ କରନ୍ତି। ଏହା ପରେ ଆମେ ମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରବେଶ କରୁ। ପମ୍ପା ତ୍ରିବେଣୀରେ ଭଗବାନ ଗଣେଶଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ପରେ ହିଁ ଭକ୍ତମାନେ ଉପରକୁ ଚଢ଼ିବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି। ଏହି କ୍ରମରେ ପ୍ରଥମ ରହଣି ହେଉଛି ଶବରୀ ପୀଠମ୍। ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଶବରୀ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ତପସ୍ୟା କରିଥିଲେ। ଏହା ପରେ ଶରଣମକୁଟ୍ଟି ନାମକ ଏକ ବିରାମ ସ୍ଥାନ ଆସିଥାଏ। ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଆସୁଥିବା ଭକ୍ତମାନେ ଏଠାରେ ବାଣ ଲଗାନ୍ତି। ଏହା ପରେ ମନ୍ଦିର ଭିତରକୁ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପାଇଁ ଦୁଇଟି ରାସ୍ତା ଅଛି। ଗୋଟିଏ ସାଧାରଣ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ୧୮ଟି ସିଡ଼ିର ଏକ ପଥ। ଏଠାକୁ ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ ୧୪ ଦିନ ପାଇଁ ଉପବାସ ରଖିଥିବା ଭକ୍ତମାନଙ୍କୁ କେବଳ ଏହି ପବିତ୍ର ସିଡ଼ି ଦେଇ ଯିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଏ। ଭକ୍ତମାନେ ୧୮ଟି ପାହାଚ ନିକଟରେ ଘିଅ ଭର୍ତ୍ତି ନଡ଼ିଆ ଭାଙ୍ଗିଥାନ୍ତି। ଏହା ପରେ, ସେଠାରେ ଥିବା ହବନ କୁଣ୍ଡରେ ନଡ଼ିଆ ରଖାଯାଏ। ଲୋକମାନେ ଏହାର ଏକ ଅଂଶକୁ ପ୍ରସାଦ ଭାବରେ ଘରକୁ ଆଣନ୍ତି।
ଏଠାକୁ ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ ଭକ୍ତମାନଙ୍କୁ ୧୪ ଦିନ ପାଇଁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ ପାଳନ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ। ଏହି ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କୁ ନୀଳ କିମ୍ବା କଳା ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବାକୁ ପଡିବ। ବେକରେ ତୁଳସୀ ମାଳା ପିନ୍ଧିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ। ଏହା ସହିତ, ୨୪ ଘଣ୍ଟାରେ କେବଳ ଥରେ ଖାଇବାକୁ ପଡିବ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ସନ୍ଧ୍ୟା ପ୍ରାର୍ଥନା ପରେ, ଭୂମିରେ ଶୋଇବାକୁ ପଡିବ। ଏହି ଉପବାସ ସମାପ୍ତ କରିବା ପରେ, ଗୁରୁଙ୍କ ମାର୍ଗଦର୍ଶନରେ ପୂଜା କରିବାକୁ ପଡିବ। ମନ୍ଦିରରେ ପୂଜା କରିବା ସମୟରେ, ଇରୁମୁଖୀକୁ ମୁଣ୍ଡ ଉପରେ ରଖିବାକୁ ପଡିଥାଏ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଦୁଇଟି ବ୍ୟାଗ ରଖିବା ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ। ଏହି ମନ୍ଦିରକୁ ମହିଳାଙ୍କୁ ଯିବାକୁ ବାରଣ କରାଯାଇଥାଏ।
