ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଗଙ୍ଗା ନଦୀ ପରି, ଯମୁନାକୁ ମଧ୍ୟ ଭାରତରେ ପବିତ୍ର ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହି ସମୟରେ ଗଙ୍ଗା, ଯମୁନା ଏବଂ ଅଦୃଶ୍ୟ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ସଙ୍ଗମ ସ୍ଥଳରେ ଏକ ମହାକୁମ୍ଭର ଆୟୋଜନ କରାଯାଉଛି। ଯମୁନା ଯେତିକି ପବିତ୍ର, ସେତିକି ମଇଳା ଏବଂ ପ୍ରଦୂଷିତ ମଧ୍ୟ। ସମ୍ପ୍ରତି ଦିଲ୍ଲୀ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଯମୁନାର ସଫେଇ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଥିଲା। ଯାହା ପରେ ଶାସକ ଆମ ଆଦମୀ ପାର୍ଟିକୁ ପରାଜୟର ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡିଲା। ସେହି ସମୟରେ, ସରକାର ଗଠନ କରିବା ପରେ, ବିଜେପି ଏବେ ଦାବି କରିଛି ଯେ ଯମୁନା ସଫା କରିବାର କାମ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଛି। ଦିଲ୍ଲୀର ଏଲଜି ଭିକେ ସକସେନା ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଆଗାମୀ ତିନି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଯମୁନାକୁ ସଫା କରାଯିବ।
ଏହା ଯମୁନା ବିଷୟରେ ଥିଲା, ଆସନ୍ତୁ ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ କହିବା ଯେ ବିଶ୍ୱରେ ଯମୁନା ପରି କେତେ ପ୍ରଦୂଷିତ ନଦୀ ଅଛି…
କୁୟାହୋଗା
କୁୟାହୋଗା ଆମେରିକାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ନଦୀ। ଏହି ନଦୀ ୧୯୫୦ ଦଶକରେ ଲୋକଲୋଚନକୁ ଆସିଥିଲା। ପ୍ରକୃତରେ, ଏହି ନଦୀରେ ୧୯୫୦ ଦଶକରେ ନିଆଁ ଲାଗିଯାଇଥିଲା। ଘଟଣାଟି ହେଲା ଯେ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରଦୂଷଣ ଏବଂ ପାଣିରେ ଥିବା ଜ୍ୱଳନଶୀଳ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଯୋଗୁଁ ଏହି ନଦୀରେ ନିଆଁ ଲାଗିଗଲା। ସେହି ଘଟଣା ପରେ, ଏହି ନଦୀକୁ ସଫା କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଆଜି ଏହି ନଦୀ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଫା ହୋଇଯାଇଛି।
ମାତାଞ୍ଜା
ଏହି ନଦୀ ଆର୍ଜେଣ୍ଟିନାର ରାଜଧାନୀ ବ୍ୟୁନୋସ୍ ଆୟର୍ସ ନିକଟରେ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ; ଏହି ନଦୀରୁ ୩୫ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ଉପକୃତ ହୁଅନ୍ତି। ଯମୁନା ପରି, ମାତାଞ୍ଜା ନଦୀ, ଯାହାକୁ ରିଆଚୁଏଲୋ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ, ପ୍ରଦୂଷଣ ଯୋଗୁଁ ମରିଯାଉଛି। ଏହି ନଦୀକୁ ସଫା କରିବା ପାଇଁ ୧୯୯୩ ମସିହାରେ କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କା ଜାରି କରାଯାଇଥିଲା କିନ୍ତୁ ଆଜି ମଧ୍ୟ ପରିସ୍ଥିତି ସମାନ ରହିଛି। ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ମଇଳା ନଦୀ ତାଲିକାରେ ମାତାଞ୍ଜା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
ମିସିସିପି
ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ମଇଳା ନଦୀ ତାଲିକାରେ ଆମେରିକାର ମିସିସିପି ନଦୀର ନାମ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ଅଛି। ଏହି ନଦୀରେ ପ୍ରଦୂଷଣର ପରିମାଣ ଏତେ ଅଧିକ ଯେ ଏହାର କୂଳକୁ ଡେଡ୍ ଜୋନ୍ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଏହା ଆମେରିକାର ୩୧ଟି ରାଜ୍ୟ ଏବଂ କାନାଡାର ୨ଟି ରାଜ୍ୟ ଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ହୋଇ ମେକ୍ସିକୋ ଉପସାଗରରେ ପଡ଼ିଥାଏ। ଏହି ନଦୀ କୂଳରେ ମିନିଆପୋଲିସ୍, ସେଣ୍ଟ ଲୁଇସ୍, ମେମ୍ଫିସ୍ ଏବଂ ନ୍ୟୁ ଅର୍ଲିନ୍ସ ଭଳି ବଡ଼ ସହର ଅବସ୍ଥିତ।
ଗଙ୍ଗା ନଦୀ
ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ପବିତ୍ର ନଦୀ ଗଙ୍ଗା ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ପ୍ରଦୂଷିତ ନଦୀ ତାଲିକାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏହି ନଦୀକୁ ସଫା କରିବା ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନମାମି ଗଙ୍ଗେ ଭଳି ଏକ ପ୍ରକଳ୍ପ ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି। ବନାରସ, ପାଟନା, କାନପୁର ଏବଂ ପ୍ରୟାଗରାଜ ଭଳି ଅନେକ ବଡ଼ ସହର ଗଙ୍ଗା କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ଗଙ୍ଗା ନଦୀକୁ ସଫା କରିବା ପାଇଁ ଗଙ୍ଗା କାୟାକଳ୍ପ ନାମରେ ଏକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି।
ବୁଢ଼ା ଗଙ୍ଗା
ଆମ ପଡ଼ୋଶୀ ଦେଶ ବାଂଲାଦେଶରେ ପ୍ରବାହିତ ବୁଢ଼ା ଗଙ୍ଗା ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦୂଷଣର ଆକ୍ରମଣର ଶିକାର ହେଉଛି। ଏହି ନଦୀ କୂଳରେ ପ୍ରାୟ ୪୦ ଲକ୍ଷ ଜନସଂଖ୍ୟା ବସତି କରିଛନ୍ତି। ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ, ଏହି ନଦୀକୁ ସଫା କରିବା ପାଇଁ କୌଣସି ଠୋସ୍ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଉ ନାହିଁ। କାରଖାନାରୁ ବାହାରୁଥିବା ମଇଳା ଏବଂ ଅଳିଆ ସିଧାସଳଖ ଏହି ନଦୀରେ ମିଶିଯାଏ। ଏହି ନଦୀରେ ମୃତ ପ୍ରାଣୀ, ଖୋଲା ନର୍ଦ୍ଦମା ଏବଂ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଏହାର ପାଣିକୁ ବିଷାକ୍ତ ଏବଂ ପ୍ରଦୂଷିତ କରିଥାଏ।
ହଳଦିଆ ନଦୀ
ଚୀନ୍ରେ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବଢ଼ୁଥିବା ଶିଳ୍ପ ବିପ୍ଳବର ପ୍ରଭାବ ଚୀନ୍ର ନଦୀଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ବହନ କରୁଛନ୍ତି। ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ପ୍ରଦୂଷିତ ନଦୀ ତାଲିକାରେ ଚୀନ୍ର ହଳଦିଆ ନଦୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଗୋଟିଏ ସମୟ ଆସିଲା ଯେତେବେଳେ ହଳଦିଆ ନଦୀର ହଳଦିଆ ପାଣି ଲାଲ ହୋଇଯାଇଥିଲା।
ଜୋର୍ଡାନ ନଦୀ
ଏହି ତାଲିକାର ଶେଷରେ ଜୋର୍ଡାନ ନଦୀର ନାମ ଅଛି କିନ୍ତୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ଦୃଷ୍ଟିରୁ, ଏହି ନଦୀ ଗଙ୍ଗା ଏବଂ ଯମୁନା ସହିତ ସିଧାସଳଖ ପ୍ରତିଯୋଗିତା କରେ। ଜୋର୍ଡାନ ନଦୀ ଇସ୍ରାଏଲ, ଜୋର୍ଡାନ ଏବଂ ପାଲେଷ୍ଟାଇନ ଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ ଏବଂ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ, ଯିହୁଦୀ ଏବଂ ଇସଲାମ ଧର୍ମରେ ଏହାକୁ ପବିତ୍ର ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଯୀଶୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟଙ୍କୁ ଏହି ନଦୀରେ ଯୋହନ ବାପ୍ତିଜକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବାପ୍ତିସ୍ମ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଜଳର ଚାହିଦା ଏବଂ ପ୍ରଦୂଷଣ ବୃଦ୍ଧି ହେତୁ, ଆଜି ଏହି ନଦୀ ତାର ଅସ୍ତିତ୍ୱ ପାଇଁ ଲଢ଼େଇ କରୁଛି।
