ଦେଶ ସାରା ଦେବୀ-ଦେବତାଙ୍କ ପାଇଁ ସମର୍ପିତ ଅନେକ ମନ୍ଦିର ଅଛି, ଯାହା ସେମାନଙ୍କର ରହସ୍ୟ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି କାରଣରୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, କିଛି ମନ୍ଦିର ସେମାନଙ୍କର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଏବଂ ଭବ୍ୟ ଗଠନ ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା। ଏଥିମଧ୍ୟରେ ଗୁଜରାଟର ଦ୍ୱାରକାରେ ଅବସ୍ଥିତ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ସମର୍ପିତ ଦ୍ୱାରକାଧୀଶ ମନ୍ଦିର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏକ ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅଛି ଯେ ଦ୍ୱାପର ଯୁଗରେ, ଦ୍ୱାରକାଧୀଶ ମନ୍ଦିରର ସ୍ଥାନ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ବାସସ୍ଥାନ ଥିଲା, ଯାହାକୁ ହରି ଗୃହ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା ଥିଲା। ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ଅଛି, କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ଆଖି ବନ୍ଦ ଅଛି। କାରଣ ସେ ସୁଦାମଙ୍କ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଦେଖିପାରିଲେ ନାହିଁ। ଆସନ୍ତୁ ଏହା ସହିତ ଜଡିତ କାହାଣୀ ଜାଣିବା।
କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ, ଦ୍ୱାରକା ନଗରୀର ରାଜା ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଥରେ ଖବର ପାଇଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଭକ୍ତ ସୁଦାମା ଜୀବନରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛନ୍ତି। ଏହା ଶୁଣିବା ପରେ, ପ୍ରଭୁ ତାଙ୍କର ପରମ ଭକ୍ତଙ୍କୁ ଭେଟିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କ ଘରେ ପହଞ୍ଚିଲେ। ଘରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଦେଖି ସୁଦାମା ବହୁତ ଖୁସି ହେଲେ। ସେ ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ କିଛି ଖାଇବାକୁ ଦେବାକୁ ଭାବିଲେ, କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ଘରେ କିଛି ନଥିଲା। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ସୁଦାମଙ୍କ ପତ୍ନୀ ସୁଶୀଳା ଚାଉଳକୁ ପେଷି ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଖାଇବାକୁ ଦେଲେ।
ଦୁହିଁଙ୍କ ଭକ୍ତି ଦେଖି ପ୍ରଭୁ ବହୁତ ଖୁସି ହେଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଧନ ବୃଦ୍ଧିର ଆଶୀର୍ବାଦ ଦେଲେ। ଏହା ପରେ କୃଷ୍ଣ ଜୀ ଦ୍ୱାରକା ନଗରୀକୁ ଫେରି ଆସିଲେ। ଏହି ସମୟରେ, ସେ ତାଙ୍କ ପିଲାଦିନର ବନ୍ଧୁ ସୁଦାମାଙ୍କ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ବିଷୟରେ ଭାବି ଆଖି ବନ୍ଦ କରିଦେଲେ। ଏହି କାରଣରୁ ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ରହିବାକୁ ପଡିଲା। ସୁଦାମଙ୍କ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ହେତୁ, ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ଯେ ସେ ତାଙ୍କ ଜୀବନରେ କେବେବି କାହାର ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଦେଖିବେ ନାହିଁ। ଏହି କାରଣରୁ ପ୍ରଭୁ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଆଖି ବନ୍ଦ କରିଦେଲେ।
ଭଗବାନ ଦ୍ୱାରକାଧୀଶଙ୍କ ବନ୍ଦ ଆଖିକୁ ପ୍ରେମର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ମନ୍ଦିରକୁ ଆସୁଥିବା ଭକ୍ତଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରଭୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରେମ ବର୍ଷା କରନ୍ତି। ଏହି ମନ୍ଦିର ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ସମର୍ପିତ। ଏହି ମନ୍ଦିର ଚାଲୁକ୍ୟ ଶୈଳୀର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଉପରେ ଆଧାରିତ। ଦ୍ୱାରକାଧୀଶ ମନ୍ଦିରର ଦ୍ୱାର ସକାଳ ୦୬:୩୦ ରେ ଖୋଲିଥାଏ ଏବଂ ରାତି ୦୯:୩୦ ରେ ବନ୍ଦ ହୋଇଥାଏ।
ଦ୍ୱାରକା ପରିଦର୍ଶନ କରୁଥିବା ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟ ଆକର୍ଷଣ ହେଉଛି ଦ୍ୱାରକାଧୀଶ ମନ୍ଦିର (ଜଗତ ମନ୍ଦିର), ଯାହା ୨୫୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ନାତି ବଜ୍ରନାଭଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ। ଏହି ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିରଟି ଅନେକ ଥର ପୁନଃନିର୍ମିତ ହୋଇଛି, ବିଶେଷକରି ଷୋଡ଼ଶ ଏବଂ ଊନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଛାପ ଛାଡିଯାଇଛି।
