ପ୍ରକୃତି ଏବଂ ଭଗବାନଙ୍କ ମିଳନ ବେଳେବେଳେ ଏପରି ଚମତ୍କାର ସୃଷ୍ଟି କରେ ଯେ ସମସ୍ତେ ଆଶ୍ଚର୍ୟ୍ୟ ହୋଇଯାଆନ୍ତି । ପ୍ରକୃତି ଏବଂ ଭଗବାନଙ୍କ ଏହି ମିଳନ ଭାରତର ଅନେକ ମନ୍ଦିରର ଗଠନରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ । ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଏହି ମନ୍ଦିର ବିଷୟରେ ଏହାର ଚମତ୍କାର ବିଷୟରେ ଜାଣି ପାରିନାହାଁନ୍ତି। ମହାରାଷ୍ଟରେ ଏପରି ଏକ ମନ୍ଦିର ରହିଛି ଯାହାର ରହସ୍ୟ ଆଜିବି ରହସ୍ୟ ହୋଇ ରହିଛି। ଆମେ କହୁଛୁ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଅହମ୍ମଦନଗରରେ ଅବସ୍ଥିତ କେଦାରଶ୍ୱର ଗୁମ୍ଫା ମନ୍ଦିର ବିଷୟରେ ।
ଆମେ ସମସ୍ତେ ଜାଣୁ ଯେ ସ୍ଥିର ରହିବା ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ଚେୟାରର ୪ ଗୋଡ ଦରକାର । କିନ୍ତୁ କଳ୍ପନା କରନ୍ତୁ ଯଦି ଗୋଟିଏ ଚେୟାର କେବଳ ଗୋଟିଏ ଗୋଡ ଉପରେ ରହିଥାଏ ତେବେ କ’ଣ ହେବ? ସମାନ ଚମତ୍କାର ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଏକ ମନ୍ଦିରରେ ଘଟୁଛି । କେଦାରଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର ଅହମ୍ମଦନଗର ଜିଲ୍ଲାର ହରିଚନ୍ଦନ ପାହାଡ ଦୁର୍ଗରେ ଅବସ୍ଥିତ। କୁହାଯାଏ ଯେ ଏହି ମନ୍ଦିର ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରେ କାଲାଚୁରୀ ରାଜବଂଶ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା କିନ୍ତୁ ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଦୁର୍ଗର ଗୁମ୍ଫାଗୁଡ଼ିକ ମିଳିଥିଲା। ଏହି ମନ୍ଦିରକୁ ଥିବା ଶିବଲିଙ୍ଗ ସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବରେ ଗଠିତ । ଏହି ମନ୍ଦିର ଦୁର୍ଗ ଭିତରେ ୪,୬୭୧ ଫୁଟ ଉଚ୍ଚରେ ଅଛି ।
ମନ୍ଦିର ନିକଟରେ ତିନୋଟି ଗୁମ୍ଫା ଅଛି ଏବଂ ଡାହାଣ ଗୁମ୍ଫାରେ ୫ ଫୁଟ ଶିବଲିଙ୍ଗ ବରଫ ଥଣ୍ଡା ପାଣିରେ ଅବସ୍ଥିତ । କେଦାରଶ୍ୱର ମନ୍ଦିରର ଚାରୋଟି ସ୍ତମ୍ଭ ମଧ୍ୟରୁ କେବଳ ଗୋଟିଏ ସ୍ତମ୍ଭ ଭୂମି ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ।ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ମନ୍ଦିରର ଏହି ସ୍ତମ୍ଭ ଚାରି ଯୁଗ ଦେଖାଏ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ତମ୍ଭ ଚାରୋଟି ଯୁଗ ବା ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ଯୁଗକୁ ପ୍ରତିପାଦିତ କରେ – ସତ୍ୟ ଯୁଗ, ତେତ୍ରୟା ଯୁଗ, ଦ୍ୱାପର ଯୁଗ ଏବଂ କଳି ଯୁଗ । ଗୁମ୍ଫା ଏହି ସ୍ତମ୍ଭ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଉପରେ ଠିଆ ହୋଇଛି କାରଣ ତିନୋଟି ଖସିଯାଇଛି । ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଯଦି ଶେଷ ସ୍ତମ୍ଭ ଭାଙ୍ଗିଯାଏ ତେବେ ଜଗତ ଶେଷ ହେବ। ଏହା ସହିତ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ସମୟରେ ଶିବଲିଙ୍ଗ ଚାରିପାଖରେ ଥିବା ଜଳର ତାପମାତ୍ରା ମଧ୍ୟ ବଦଳିଯାଏ । ଏହି ଜଳ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ତୁରେ ଥଣ୍ଡା ହୋଇଥିବାବେଳେ ଏହା ଶୀତଦିନେ ଉଷୁମ ପାଣିରେ ପରିଣତ ହୁଏ ।
ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ଶିବଲିଙ୍ଗ ଚାରିପାଖରେ ବହୁତ ଥଣ୍ଡା ପାଣି ଅଛି । ଏହି ଶୀତଳ ପାଣିରେ ବୁଡ଼ ପକାଇବା ପୂ୍ର୍ଣ୍ଣ ମିଳେ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି। ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏଠାରେ ବୁଡ଼ ପକାଇବା ଦ୍ୱାରା ସମସ୍ତ ପାପ ଧୋଇଯାଏ । ପାହାଡ ମଧ୍ୟରେ ନିର୍ମିତ ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଆପଣଙ୍କୁ ଟ୍ରାକିଂ କରିବାକୁ ପଡିବ, ଯାହାକି ଆପଣଙ୍କ ଅଭିଜ୍ଞତାରେ ଏକ ନୂତନ ଅନୁଭୂତି ଯୋଗ କରିଥାଏ ।