ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କୋହିନୂର ହୀରା ହେଉଛି ମୂଲ୍ୟବାନ ହୀରା ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ। ଏହା ଏକ ଭାରତୀୟ ହୀରା, କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ ବିଦେଶକୁ ନେବାର କାମ ତ୍ରୟୋଦଶ ମୋଗଲ ଶାସକ ଅହମ୍ମଦ ଶାହ କରିଥିଲେ। କିଛି ସମୟ ପୂର୍ବରୁ, ଯେତେବେଳେ ବ୍ରିଟିଶ ରାଜା ଚାର୍ଲ୍ସଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ ସମୟରେ ତାଙ୍କ ଉପରେ ରଖାଯାଇଥିବା ମୁକୁଟରେ ଏହି ହୀରା ସନ୍ନିହିତ ହୋଇଥିଲା। ପ୍ରକୃତରେ, କୋହିନୂର ହୀରା ୧୯୪୯ ମସିହାରୁ ବ୍ରିଟିଶ ରାଜପରିବାରର ମାଲିକାନାରେ ଅଛି। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହାର ଇତିହାସ ଏବଂ ଏହାକୁ ବିଦେଶକୁ କିପରି ପରିବହନ କରାଯାଇଥିଲା।
କୋହିନୂରର ଇତିହାସ
କୋହିନୂର ଭାରତରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହାକୁ ଇଂଲଣ୍ଡ ନିଆଯାଇ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ବନ୍ଦୀ କରିଥିଲେ। ଇତିହାସରେ, ଏହି ହୀରା ଉପରେ ଆଲାଉଦ୍ଦିନ ଖିଲଜୀ, ବାବର, ଆକବର ଏବଂ ମହାରାଜା ରଣଜିତ ସିଂହଙ୍କ ପରି ଅନେକ ଦାବିଦାର ଅଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ ପ୍ରାୟ ୮୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ଗୁଣ୍ଟୁର ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ଗୋଲକୁଣ୍ଡା ଖଣିରୁ ବାହାର କରାଯାଇଥିଲା। ସେତେବେଳେ ଏହାକୁ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ହୀରା ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ଓଜନ ୧୮୬ କ୍ୟାରେଟ୍ ଥିଲା। ଏହା ପରେ, କୋହିନୂର ଅନେକ ଥର ଖୋଦିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏବେ ଏହା ୧୦୫.୬ କ୍ୟାରେଟ୍ ଏବଂ ଏହାର ଓଜନ ୨୧.୨ କ୍ୟାରେଟ୍। ତଥାପି, ଏହାକୁ ଏବେ ବି ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ହୀରା ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ।
ଏହାର ପ୍ରଥମ ମାଲିକ କିଏ ଥିଲେ?
୮୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଯେତେବେଳେ ଏହାକୁ ଖଣିରୁ ବାହାର କରାଯାଇଥିଲା, ଏହାର ପ୍ରଥମ ମାଲିକ ଥିଲେ କାକତୀୟ ରାଜବଂଶ। କୁହାଯାଏ ଯେ କାକଟିୟ ଏହି ହୀରାକୁ ତାଙ୍କର କୁଲଦେଲି ଭଦ୍ରକାଳୀଙ୍କ ବାମ ଆଖିରେ ରଖିଥିଲେ। ଏହା ପରେ, ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ, ଆଲାଉଦ୍ଦିନ ଖିଲଜୀ ଏହାକୁ କାକତିଆଙ୍କଠାରୁ ଲୁଟ କରିଥିଲେ। ଏହା ପରେ, ଯେତେବେଳେ ବାବର ପାଣିପତ ଯୁଦ୍ଧରେ ଆଗ୍ରା ଏବଂ ଦିଲ୍ଲୀ ଦୁର୍ଗ ଜିତିଲେ, ସେ ଏହାକୁ ଦଖଲ କଲେ।
କୋହିନୂର କିପରି ବାହାରକୁ ଗଲା?
୧୭୩୮ ମସିହାରେ ଇରାନୀ ଶାସକ ନାଦିର ଶାହ ମୋଗଲମାନଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରି ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ୧୩ତମ ମୋଗଲ ଶାସକ ଅହମ୍ମଦ ଶାହ ଏହାକୁ ଛଡ଼ାଇ ନେଇ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଭାରତରୁ ବାହାର କରି ନେଇଥିଲେ। ନାଦିର ଶାହ ମୋଗଲମାନଙ୍କଠାରୁ ମୟୂର ସିଂହାସନ ମଧ୍ୟ ଛଡ଼ାଇ ନେଇଥିଲେ ଏବଂ କୁହାଯାଏ ଯେ ସେ ଏହି ହୀରାକୁ ମୟୂର ସିଂହାସନରେ ସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ। ନାଦିର ଶାହଙ୍କ ହତ୍ୟା ପରେ, ଏହାକୁ ତାଙ୍କ ନାତି ଶାହରୁଖ ମିର୍ଜାଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ସେ ଆଫଗାନ ଶାସକ ଅହମ୍ମଦ ଶାହ ଦୁରାନିଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଖୁସି ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଏହା ଉପହାର ଦେଇଥିଲେ।
ଏହିପରି କୋହିନୂର ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିଲା
୧୮୧୩ ମସିହାରେ ମହାରାଜା ରଣଜିତ ସିଂହ ଶୁଜା ଶାହଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି କୋହିନୂରକୁ ଜବତ କରି ଭାରତକୁ ଫେରାଇ ଆଣିଥିଲେ। ତଥାପି, ବଦଳରେ, ରଞ୍ଜିତ ସିଂହ ମଧ୍ୟ ସୌଜା ସିଂହଙ୍କୁ ୧.୨୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଦେଇଥିଲେ। ଏହା ପରେ, ୧୮୪୯ ମସିହାରେ, ଶିଖ ଏବଂ ବ୍ରିଟିଶଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଦ୍ଧରେ, ଶିଖଙ୍କ ଶାସନର ଅନ୍ତ ଘଟିଥିଲା ଏବଂ ମହାରାଜା ଗୁଲାବଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ସହିତ କୋହିନୂର ରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ତା’ପରେ ଏହାକୁ ବକିଙ୍ଗହାମ ପ୍ୟାଲେସରୁ ଅଣାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ରାଣୀଙ୍କ ମୁକୁଟରେ ସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଥିଲା।
