ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣ ଫେବୃଆରୀ ୧, ୨୦୨୫ରେ ଦେଶର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବଜେଟ୍ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବେ। ତାଙ୍କର ବଜେଟ୍ ଭାଷଣ ଲୋକସଭାରେ ସକାଳ ୧୧ଟାରେ ଆରମ୍ଭ ହେବ। ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଏହା ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣଙ୍କ ଅଷ୍ଟମ ବଜେଟ୍ ଭାଷଣ ହେବ। ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଜୋରସୋରରେ ଚାଲିଛି। ନିକଟରେ, ଅର୍ଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟରେ ହାଲୱା ସମାରୋହ ପରେ, ବଜେଟର ଲକ୍-ଇନ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ସୂଚାଇ ଦିଏ ଯେ ବଜେଟ୍ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ହୋଇସାରିଛି।
ପ୍ରତିଥର ପରି, ଏଥର ମଧ୍ୟ ଦେଶର ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ବର୍ଗ ବଜେଟ୍ ଠାରୁ ବହୁତ ଆଶା ରଖିଛନ୍ତି ଏବଂ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଯୁଗରେ ସେମାନେ ଏକ ବଡ଼ ଆଶ୍ୱସ୍ତି ଆଶା କରୁଛନ୍ତି। ବଜେଟରେ କ’ଣ ଘୋଷଣା କରାଯିବ ତାହା ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବଜେଟ ଭାଷଣ ପରେ ହିଁ ଜଣାପଡିବ। ଏଠାରେ ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ବିଶ୍ୱର ପ୍ରଥମ ବଜେଟ୍ ବିଷୟରେ କହିବୁ। ବିଶ୍ୱର ପ୍ରଥମ ବଜେଟ୍ କେଉଁଠାରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା, ଏହି ଶବ୍ଦ କେଉଁଠାରୁ ଆସିଥିଲା ଏବଂ ଏହି ବଜେଟ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା କ’ଣ ଥିଲା?
ଏହି ଦେଶ ଏହାର ପ୍ରଥମ ବଜେଟ୍ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲା
ବଜେଟ୍ ଶବ୍ଦଟି ଲାଟିନ୍ ଶବ୍ଦ ‘bulga’ ରୁ ଆସିଛି। ଫରାସୀ ଭାଷାରେ ଏହାକୁ ବୁଗେଟ୍ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଉଥିଲା। ଯେତେବେଳେ ଏହି ଶବ୍ଦଟି ଇଂରାଜୀରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଲା, ଏହା ବଜେଟ୍ ହୋଇଗଲା ଯାହାକୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ବଜେଟ୍ କୁହାଯାଏ। ଏବେ ଆସନ୍ତୁ ଆମର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନକୁ। ଯେତେବେଳେ ବିଶ୍ୱରେ ବଜେଟ୍ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାର କଥା ଆସେ, ଇଂଲଣ୍ଡର ନାମ ପ୍ରଥମେ ଆସେ। ଏହା ଏହିଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ୧୭୬୦ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷର ଆରମ୍ଭରେ ବଜେଟ୍ ଉପସ୍ଥାପନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏଠାରୁ ବଜେଟ୍ ଅନ୍ୟ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ପହଞ୍ଚିଲା ଏବଂ ସରକାରମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଉପସ୍ଥାପନ ହେବା ଆରମ୍ଭ ହେଲା।
ଭାରତରେ ପ୍ରଥମ ବଜେଟ୍ କେବେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା?
ଭାରତରେ ବଜେଟ୍ ସ୍ୱାଧୀନତାର ବହୁତ ପୂର୍ବରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ସମୟରେ, ୧୮୫୭ ବିଦ୍ରୋହ ପରେ, ଦେଶର ଆର୍ଥିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଜଣେ ମହାନ ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞ ଜେମ୍ସ ୱିଲସନଙ୍କୁ ଭାରତ ଡକାଇଥିଲେ। ସେ ୧୮୬୦ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ ୭ ତାରିଖରେ ଭାରତର ପ୍ରଥମ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବଜେଟ୍ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ। ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ, ତତ୍କାଳୀନ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଆରକେ ଶନମୁଗମ ଚେଟ୍ଟି ୨୬ ନଭେମ୍ବର ୧୯୪୭ରେ ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ବଜେଟ୍ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ।
